Ngrysja
e sovranizmit
Ndoshta më e rëndësishmja
dukurì e qëronjevet tanë dhe të së ardhmes janë rrjedhjet shtektuese. Italia me
centralizmin e saj, me burokacìnë keqbërëse...shkuli nga duart e banuesvet
italianë çdo e drejtë qeverìe dhe vetëqeverimi. Për shkak të kësaj mënyre
“qeverìe’, qytetarët italianë, të lënë jashtë nga kujdesi i rrjedhjevet
shtektare, çë kur zurën fill, i kanë ndier më të shumtën si “të vùajtur”, “të
urdëruar atyre”. Na jemi mikpritës për natyrë e - llojas për shërbimin
vullnetar - të prierrë për natyrë, kulturë dhe “besë” të mirëpresim dhe të
ndihim tjetrin. Por ngë është po Shteti italian çë ngë ë’ i gatitur, bëhet
fjalë më mirë për një papërshtatshmërì të përgjithshme të bëhet ballë
shpejtësìsë së globalizimit të sotëm -
procesit përherë të pranishëm tek historìa - por çë me teknologjitë e sotme u
bë i stërmadh.
Ka edhe njëfarë prirje për të
shqyrtuar dukurìtë globale nga një pikëpamje të Shtetevet njëjësë o ndër
Shtetet, kurse pjesa më e madhe e çe/ështjevet të hapta ngë njohin kufinj.
Llojas për ndotjen, për rri/ëzikun bërthamor, për ndryshimin klimatik, për
Ebolën. Mendimi dhe struktura politike qëndrojnë kapur e qepur të lashtës
përmasë “territoriale”, çë ngë përputhet me dukurìtë botërore.
Sot ekonomìa dhe financa
shqyrtojnë “rrjedhjet” kurse “nano-politiket” kombëtare ligjërojnë në terma
trashësire, mbledjeje, “stoku”. Arrëhet të gëzohen te Bashkimi Evropian se u
ka kryer një projekt “paqeje të
përjetshme”, tue harruar se «mosnjerì ka
më shumë të drejtë se një tjetër të banojë te një vend të Tokës»: këtë Kant e
mbjnë të fshehtë, kurse ai çë mbizotëron ë’ “sovranizmi”. Sot, në një mall
është zhdoganuar te porti i Amsterdamit, pra mën’të qarkullojë lirisht te
gjithë Bashkimi, përkundra nëse një njerì zbarkon Lampedusë, edhè pas
kontrollimit të statusit refugjati, ngë mën’të zhvendoset te tjerët Vende të
Bashkimit
Kjo është një anti-politike,
një zgledhje mosvepruese, por të mbushur me përgjegjësì. Mendohet se te Bota në
të ardhshmit tridhjetë vjet shtektarët do të jenë 250 milionë, do të ven’e
rrinë logjikisht te Vendet më e zhvilluamë, tek ata çë venë tue u rritur dhe
ata aziatikë. Në Evropë çë nanì banojnë 64 milionë imigrantë (9% e popullsìsë),
ajo çë të mos vatur ndaj kolapsit, duhet të i shtojë 300 milionë punëtorësh të sotëm
tjerë 100 milionë vendesh pune. Do të jetë vështirë të arrëhen të tre
objektivet rritjeje çë do të synohen, do me thënë një rritje çë të jetë: e
trushme, e aftë të zhvillojë një ekonomì të themeluame mbi njohjen dhe mbi novacionin; çë mën’të
ndurisë, nëpër kulturën e kursimit dhe të njëi ekonomìe me më shumë konkurrencë
për të vlerësuar burimet dhe bimët; çë
përfshin, pjerrë ndaj njëi përqindje të lartë punësìe, në mënyrë të shmanget
shkatërrimi shoqëror dhe territorial. Me këtë ndëlgim pritja bëhet një çeshtje
zhvillimi dhe perspektive. Nëse janë mirë kujdesur shtektime mën’të jenë një
faktor tërheqës për të dalë nga depresioni evropian por, mbi të gjitha, ata
venë marrë parasyshi si dukurì strukturore çë do të shkatarrojë rregullën
politike, modelin shoqëror, përmasën kulturore dhe njëjtësore.
Shtektimet ngë janë një
“sektor” i politikës, janë një faktor klënësor te ndryshimi shoqëror çë po për
një pjesë janë gjinuar nga gjëndje ekonomike të mjerueshme o nga shpërndarja e
zonavet në gjëndje lufte. Do të jenë element gjykimi dhe vërtetimi për
konsistencën e përshtatshme të strukturës themelore të shoqërìvet tona në terma
politiko-institucionalë e ngjeredhè antropologjikë. Shpesh herë prapa njëi
shtektari ka një dishirim të ardhmeje, një kërkim perspektivash, kontekstesh ku
mën’të jenë të lirë të realizojnë projektin e vet gjelle. Të shumtën qëllimet
janë, prandaj, një dukurì e motivuame nga faktore jolëndore, më se nga lypsje
të drejtpërdrejta - pa i nënvlerësuar natyrisht. Në një tablò riorganizimi ekonomik
te çdo nivel dhe te një moment në të cilin veprojnë faktore ndryshimi rrenjor
te sistemi politik ndërkombëtar, futen shtektimet. Një prirje e epikës, çë
duhet drejtuar me ndëlgesë, llargpamje dhe shkathtësì, tue i vënë më shumë re
sigurìsë “njerëzore”, interesi ynë i vërtetë.
Duhet të vëmë mënjanë idè si
“ndeshje qytetërimi”, “globalizimi si sosja e historìsë”. Duhet edhè të kemi
besim te sprënxa, i vetmi orizont në gjëndje të ngjallë mobilizim, novacion,
dinamizëm. Shtektimet, ahierna janë një sfidë kundër kulturës së dresë, të
poshtërimit nëse dimë të bashkojnë dukurìnë e “lëvizshmërisë shoqërore” në
nivel global me “qëndrueshmërìnë shoqërore” e duhur nga çdo komunitet për të
pasur mundësìnë të shprehë fuqìtë e veta.
Paolo Borgia
Il
crepuscolo del sovranismo
Forse il più importante
fenomeno del nostro tempo e del futuro sono i flussi migratori. L'Italia con il suo centralismo, con la
malaburocrazia... ha scippato ai residenti italiani ogni diritto di governo e
di autogoverno. A ragione di tale modalità di "governo", i cittadini
italiani, esclusi dalla gestione dei flussi migratori in arrivo da noi, fin da
quando sono iniziati, li hanno percepiti per lo più come "subiti",
"imposti loro". Noi siamo ospitali per natura e - penso al
volontariato - inclini per natura, cultura e "religione" ad
accogliere ed ad aiutare l'altro. Ma non è solo lo Stato italiano ad essere
spiazzato, si tratta piuttosto di una generale inadeguatezza ad affrontare la
rapidità della odierna globalizzazione - processo sempre presente nella storia
- che, però, con le tecnologie odierne è diventato immane.
C’è ancora una certa tendenza
ad analizzare i fenomeni globali da un punto di vista dei singoli Stati o tra
gli Stati, mentre la maggior parte delle questioni sul tappeto non conoscono
frontiere. Penso all’inquinamento, al rischio nucleare, al cambiamento
climatico, ad Ebola. Il pensiero e la struttura politica restano aggrappati
all’arcaica dimensione “territoriale”, che non ha riscontro nei fenomeni
mondiali. Oggi economia e finanza analizzano i “flussi”, mentre le
“nano-politiche” nazionali ragionano in termini di consistenza, giacenza, di
“stock”. Si arriva a compiacersi nell’Unione Europea di avere realizzato un
progetto di “pace perpetua”, dimenticando che «nessuno ha più diritto di un
altro di abitare una località della Terra»: questo Kant viene celato, mentre a
prevalere è il “sovranismo”. Oggi, se una merce viene sdognata nel porto di
Amsterdam, poi può circolare liberamente in tutta l’Unione, se invece un essere
umano sbarca a Lampedusa, anche dopo l’accertamento dello status di rifugiato,
non può spostarsi negli altri Paesi dell’Unione.
Questa è un’anti-politica, una scelta omissiva impregnata, però, di
responsabilità. Si pensa che nel mondo fra trent’anni i migranti saranno 250
milioni, andranno logicamente a stabilirsi nei Paesi più sviluppati, quelli
emergenti e quelli asiatici. In Europa già risiedono 64 milioni di immigrati (
il 9% della popolazione), affinché essa non vada verso il collasso, bisognerà
aggiungere ai 300 milioni di lavoratori attuali altri 100 milioni di posti di
lavoro. Sarà difficile raggiungere i tre obiettivi di crescita da perseguire,
cioè una crescita che sia: intelligente, capace di sviluppare un’economia
basata sulla conoscenza e sull’innovazione; sostenibile, attraverso la cultura
della parsimonia e d’una economia più competitiva che valorizzi le risorse e il
verde; inclusiva, diretta ad un alto tasso di occupazione, in modo da
scongiurare lo sgretolamento sociale e territoriale. In questo senso
l’accoglienza diventa questione di sviluppo e di prospettiva. Se ben governate
le migrazioni possono esser un fattore trainante per uscire dalla depressione
europea ma, soprattutto, esse vanno considerate fenomeno strutturale che
scompaginerà l’assetto politico, il modello sociale, la dimensione culturale e
identitaria.
Le migrazioni non sono un “settore” della politica, sono un
fattore essenziale nel cambiamento sociale che solo in parte sono generate da
grame condizioni economiche o dallo sfollamento da zone di belligeranza. Saranno
elemento di valutazione e di verifica sulla congrua consistenza della struttura
di base delle nostre società in termini politico-istituzionali e persino
antropologici. Spesso dietro un migrante c’è il desiderio di futuro, la ricerca
di prospettive, di contesti dove poter essere liberi di realizzare il proprio
progetto di vita. In gran parte le motivazioni sono un fenomeno, dunque,
motivato da fattori immateriali, più che da necessità immediate - senza
ovviamente sottovalutarle). In un quadro di ristrutturazione economica ad ogni
livello ed in un momento in cui agiscono fattori di radicale cambiamento nel
sistema politico internazionale, si
inseriscono le migrazioni. Una tendenza epocale, che va gestita con
intelligenza, lungimiranza e flessibilità, prestando più attenzione alla
sicurezza “umana”, il nostro vero interesse. Dobbiamo mettere da parte idee
come “scontro di civiltà”, “la globalizzazione come la fine della storia”.
Dobbiamo anche affidarci alla speranza, l’unico orizzonte in grado di suscitare
mobilitazione, innovazione, dinamismo. Le migrazioni, allora sono una sfida
contro la cultura della paura, dell’umiliazione se saremo capaci di coniugare
il fenomeno della “mobilità sociale” a livello globale con “la stabilità sociale”
necessaria ad ogni comunità per poter esprimere al meglio le proprie
potenzialità.
Paolo Borgia
Nessun commento:
Posta un commento