Dove va il clero? - Ku ësht’e vete kleri?

Dove va il clero?

di Paolo Borgia 

L’idea del prete come uomo perfetto è radicata nella nostra cultura occidentale: non gli si perdona né una debolezza o imperfezione, né un errore. È l’extraterrestre!

In un mondo, specie nel vecchio continente, che è alla deriva verso un declino, forse inesorabile, culturale e egemonico, la fiducia verso il prete diminuisce. La crisi appare profonda e con effetti duri a medio e a lungo termine. È tutto il popolo-di-Dio, che paga i costi della fuga da un modello di Chiesa pensato per una determinata situazione storica trascorsa del tutto. E ciò, malgrado le puntuali, inequivocabili, preziose indicazioni ri-fondative del Vaticano II e di quanto ne è seguito. Ciò vale in primo luogo per il popolo-di-Dio, di cui i preti sono una espressione qualificata al pari degli altri carismi e ministeri nella Chiesa.

Il messaggio del Vaticano II, autentico e ancora attualissimo, attende di essere saputo leggere e fatto fruttificare nella vita della Chiesa nonostante le innumerevoli immissioni di luce ed energia, presto spente da resistenti visioni feudali interne. Mentre ciò che “gli uomini desiderano trovare in un sacerdote è Dio, la sola ricchezza” (B.XVI).

Ciò diventa realistico, oggi, se il prete si rende testimone credibile (e adeguatamente qualificato) di quella presenza di Dio nella storia, solo se sa porsi in relazione con le altre vocazioni parimenti importanti nella comunione della Chiesa. Nella sua capacità di dialogo con tutti - e mai preso a sé stante o pensato in modo verticalistico - l’affascinante e necessario servizio del prete può tornare a fiorire e a fare storia. Come già oggi ogni giorno in tante forme e situazioni accade soprattutto nella speciale cura della liturgia che fa corrispondere i gesti del rapporto con Dio alla sua essenza intima ritrovando il suo incanto.

La capacità sempre missionaria di condurre a Dio le persone affidate al servizio del prete è “l’arte delle arti” e questa va appresa. Ad un tempo, la missione sacerdotale va rimodulata per rimettere in luce la sua identità evangelica originaria in un mondo radicalmente cambiato - ad iniziare dai seminari - per tornare ad essere necessario richiamo permanente all’Altro e all’Oltre.

A tale comune “funzione sacerdotale” partecipano i laici (cap.IV.L.g.), perché - in quanto battezzati - sono Chiesa, costituita da Gesù con un unico sangue per ciascuno e per tutti, resi “consanguinei” e partecipi della vita soprannaturale. Quando il laicato si sia “sproletarizzato”, acquista coscienza del proprio essere e scende in campo attivamente, fugge dalla mediocrità, assume la responsabilità propria per uscire dall’inerzia emarginante e attivare la costruzione della Chiesa stessa. La sua attività diventa testimonianza della sua vita evangelica, la separazione tra sacro e profano si stempera nella gioia e la sua stessa vita può tendere ad esser grande, festa, liturgia.

Il laico quando si fa carico di vivere nel matrimonio religioso - che è autentica vocazione - costituisce una “minuscola Chiesa”, luogo d’impegno personale perenne d’amore verso la “comunità familiare”. Ad ostacolare una piena realizzazione di tale progetto di Dio grava un lungo passato in cui l’esaltazione della vita religiosa ha falsato il valore del matrimonio, fino a farlo considerare come “uno stato d’imperfezione” - di serie B - e non il luogo ove si prolunga l’incarnazione di Cristo, in cui gli sposi sono chiamati alla santificazione non nonostante il matrimonio bensì attraverso il matrimonio, (e come tutti attraverso) la professione e il lavoro nella cultura, nell’economia, nella politica, nel sociale (M. Schlüter-Hermes, I.Giordani, R. Spiazzi, B. Petrà, C. In Hye Kim).

Bisogna, allora, abbattere il muro feudale di lunghi secoli che separa sacerdozio e laicato, verginità e matrimonio e far sì che operino insieme per la divinizzazione dell’uomo. Penso alla grande potenzialità del prete-sposato (peculiarità anche della Chiesa Arbresce), la doppia dimensione magistrale e di testimonianza vissuta, vera ricchezza disponibile in un’unica persona.Questa grande potenzialità consente un genuino incontro relazionale di condivisione esistenziale dei problemi della vita. Sì, grammatica e pratica (D. Salachas).

Oggi, invece, il prete sposato vive in sofferenza, avverte quel senso di non dissimulata ma ostentata tolleranza intorno alla sua figura - quasi un retaggio primordiale sconveniente da esorcizzare, da sterilizzare -. E patisce spesso anche una povertà materiale così come soffre per la sua famiglia a cui sono negati persino alcuni dei fondamentali riconoscimenti previdenziali di cui beneficano tutte le altre famiglie di cittadini italiani.

Ku ësht’e vete kleri?

Idèja e priftit si njerì i përsosur është rre/ënjosur te kultura jonë perëndimore: atij ngë i ndjehet as një dobësì o papërsosurì, as një gabim. Është jashtëtokësori!

Te një Botë, majdhena te kontinenti i vjetër, çë griset tue vatur ndaj një ndëruljeje, ndoshta e pamëshirë, kulturore dhe hegjemonike, besimi ndaj priftit pakësohet. Kriza duket e thellë dhe me pasoja të forta me afat të mesëm dhe të glatë. Ë’ gjithë lauzi-i-Perëndìsë, çë paguan çmimet e jikjes nga një model Klishe i menduar për një të caktuar situatë historìke tërësisht të tejshkuar. E kjo megjithë të përpiktat, të qartat, të çmueshmat porosìtë ri-themeluese të Vatikanit II dhe për sa u ndodh pas atij. Kjo vlen për të parën për lauzin-e-Perëndìsë, të cilit priftërat janë një shprehje të cilëzuame si gjithë të tjerat hire dhe dëtyra në Klishë.

Lajmi i Vatikanit II, autentik dhe shumë i gjallë, pret të jetë dijtur të zglidhet (djavaset, lexohet) dhe të jetë vënë të japë fryte te jeta e Klishës megjithë se u futën burì drite dhe energjìe, shpejt të shuara nga të forta pamje feudale të brëndshme. Kur atë çë “njerëzit dishirojnë të gjejnë te një të *hjeruam është Perëndìa, e vetmja qosme” (B.XVI).

Kjo bëhet realiste, sot, nëse prifti bëhet dëshmitar i besueshëm (dhe i cilësuam me përshtatshmëri) t’asaj pranìe të Perëndìsë te historìa, vetëm nëse di të vë/ihet në bashkëlidhje me tjerat thërritje të rëndësishme njëllojèsh te bashkimi i Klishës. Te zotësìa e tij të lafosë me gjithë - e kurrë marrë veç o menduar në mënyrë vertikaliste - magjèpsësi dhe i duhuri shërbim i priftit mund të kthehet të lulëzojë dhe të bëjë historì. Si çë sot ngaditë në të shumëllojèshmet mënyra dhe situata ndodhet kryesisht te kujdesi i përpiktë për liturgjìnë çë bën te përkojnë gjestet e bashkëlidhjevet me Perëndìnë me të thellën klënësì të saj tue gjetur përsërì magjepsjen e saj.

Zotësìa përherë misionare të prihen ndaj Perëndìsë vetat e truara shërbimit të priftit ë’ “arta e artavet” e kjo duhet të mësohet. Në të njëjtin qërò misioni *hjeruamor duhet të jetë rimoduluar për të dhënë vezullim njëjtësìsë vangjellore zanafillëse te një Botë e ndërruame çë nga rrenjët - tue nisur nga seminaret - për t’u bërë përsërì thërritje e duhur e përhershme Tjetrit dhe Përtej-t.

Këtij “shërbimi *hjeruamor” të përbashkët marrin pjesë laikët (kap.IV.L.g.), sepse - si të pagëzuam - janë Klisha e themeluar nga Jisui me një gjak të vetëm për nganjerì e për gjithë, të bërë “njëigjaku” dhe pjesëmarrësë në jetën e mbinatyrshme. Porsa laikati të “shproletarizohet”, merr ndërgjegje për të klënit të vet e del në fushë aktivisht, jik nga gjysmakërìa, merr përsipër përgjegjësìnë e vet, për të dalë nga plogëtìa çë lë mënjanë dhe për të vënë në lëvizje ndërtimin e vetë Klishës. Aktiviteti i tij bëhet dëshmì e jetës së tij vangjellore, ndarja ndër e hjeruashmen dhe jofetaren shkrihet te gëzimi dhe vetë jeta mund të priret për të klënë e madhe, festë, liturgji.

Laiku kur nglakohet të lidhë kurorë - ç’ë’ thërritje autentike - themelon një “Klishë të vogël”, vend zotimi të përjetshëm vetjak dashurìe ndaj “bashkësìsë familjare”. Ajò çë pengon një të plotë kryerje të këtij projekti të Perëndìsë rëndon një e shkuar e glatë në të cilën lartësimi i jetës së kushtuame shtrëmbëroi vlerën e kurorës, ngjera sa ajò u bë të mbahej si “një gjëndje papërsosurìe” - e dorës së dytë - e jo vendi ku nglatet mishërimi i Krishtit, në të cilin nuse me dhëndër janë thërritur shejtërimit jo megjithëse ë’ kurora por nëpër kurorën, (e si gjithë nëpër) profesionin e punën te kultura ekonomia politika socialja. (M. Schlüter-Hermes, I. Giordani, R. Spiazzi, B. Petrà, C. In Hye Kim).

Andaj duhet të rrëzohet muri feudal çë ndan nga shumë shekuj priftërì e laikat, virgjërì e kurorë, e të bëhet çë të veprojnë bashkë për hyjnizimin e njerìut. Mendoj mundësìtë e mëdhà të priftit të martuam (veçorì edhè t’Arbëreshes Klishë), përmasën dyfishe mjeshtërore e dëshmìe të jetuar, qosme e vërtet e gatshme në një njëshe vetë. Kjo mundësì e madhe lejon një përpjekje e çiltër bashëlidhore bashkëpranimi ekzistencial të problemevet të jetës. Ëj, gramatikë dhe praktikë (D. Salachas).

Sot, përkundra, prifti i martuam rron në vuajtje, ndien atë ndijim qëndrese jo të fshehur por të dëftuar rreth figurës së tij - ndoshta një trashëgim një x(/zv)arrisje parake të pahjèshme çë duhet të yshtet, të shërohet, të d(/t)redhet -. Dhe vuan shpesh edhè një varfërì materiale ashtù si për familjen e tij, të cilës ngë i jipen edhè disa shpërblime themelore të sigurimevet shoqërore çë gëzojnë gjithë të tjerat familje të shtetasvet italianë.

Paolo Borgia