Itaca – Hora senza ritorno “Sempre caro mi fu quest’ermo colle” - Itaka – Hora pa kthim “Përherë i dashur më ka klënë ky rahj i veçuam”

Sono partiti, andandosene sparpagliati. 

Solo i loro cari sapevano e gli altri amici.

Alle feste la ressa dei turisti riempiva le lacune.

Per l'Odigitria è comparsa la dura verità:

un paese in agonia.

Solo le rondini rompono il silenzio

nessuno più disfa i loro nidi.

di PAOLO BORGIA

Itaca – Hora senza ritorno

“Sempre caro mi fu quest’ermo colle”

Il travaglio, che turba l’emigrante nelle ultime sere che precedono la sua partenza, si perde nell’infinito interiore alla ricerca di un senso, soprattutto di affetto che cerca per la vita mentre se ne sta andando. Cerca conferme nella fioca luce della notte insonne tra la perdizione, lo smarrimento e la beatitudine ricevuta dal cosmo silenzioso, quando tutto si allontana e ci lascia entro una dimensione non nota, infinita.

Ormai i giochi sono stati fatti, tra una prospettiva di futuro incerto ed un normale desiderio di realizzazione, si sceglie di andare, come hanno fatto, in tempi recenti, gli ottocento emigranti abbandonando le speranze nel restare impossibile, lasciando Hora. Persone sole che non oso più chiamare generazioni giovani, sì, ma incompiute.

Sì! Il loro è stato un atto libero e personale -meditato, disperato-, nell’impossibilità di trovare un’altra idonea soluzione, risolutiva per la propria vita in quel originario contesto sociale e storico, che per secoli hanno sostenuto i padri.

Certo! Non è che uno si sveglia ed inizia una nuova esistenza da capo. Ognuno si trova, c’è già nella realtà, nel suo mondo, nella storia piccola e grande. Tutto quanto lo precede, ci precede e siamo collocati in una situazione che ci limita, ci condiziona l’esistenza sempre e comunque.
Sì! Abbiamo bisogno di liberarci da tutti questi condizionamenti, limiti, imbonimenti, moniti, consigli ed opinioni degli altri, paure, rabbia.

La libertà assoluta non è possibile per la persona umana. La nostra libertà sarà sempre limitata dalla nostra situazione e da quanto siamo stati capaci di acquisire, allenandoci con le protesi psicofisiche della liberazione. In questa capacità si palesa il nostro essere personale a seconda della nostra concreta situazione, da quanto siamo giunti a padroneggiare noi stessi, per potere decidere che cosa vogliamo fare liberamente. Ma che cosa vale così tanto da realizzarci come persone e nello stesso tempo ci emancipi pure nei limiti delle nostre concrete situazioni esistenziali

Ognuno cerca o possiede uno o più valori che gli riempiono la vita di senso, ognuno differisce dagli altri ed in questo esprime se stesso e trova le ragioni emozionali per il suo agire. Tuttavia, per quel che può contare, penso che nulla come l’amore mi consente di più di relazionarmi, qui ed ora, con qualcuno che mi pensa. Esisto perché qualcuno mi ama.

Questo tessuto di affetti rende più lieve l’allontanamento dell’emigrante, un possibile suo ritorno, la conservazione degli affetti non solo dei nostri cari ma anche quei luoghi sempre sacri scolpiti nella memoria.

In questo mondo nomade non ci sono più le Tebane, di una Tebe cinta d’assedio, a chiedersi che ne sarà di noi. Non ci sarà più Penelope, né Laerte e neppure lo stesso Ulisse vorrà tornare al suo scoglio Itaca, non più il suo centro di gravità permanente.

Paolo Borgia

Itaka – Hora pa kthim

“Përherë i dashur më ka klënë ky rahj i veçuam”

Vuajtja, çë shqetëson emigrantin te të sprasmet mbrëma më parë se të niset, zbiret te pafundësìa e brëndëshme në kërkim të njëi ndjenjeje, mbi të gjitha kërkim dashurie çë kërkon për të rruar ndërsa ësht’e llargohet. Kërkon vërtetime te drita e mekët e natës pa gjumë ndër zbjerrjen, humbjen dhe lumturìa e marrë nga kozmi i qetë, kur çdo gjë llargohet e na lë brënda njëi përmase e panjohur, e pafundme.

Nanimë lojërat klenë bërë, ndër një perspektivë me të ardhme të pasigurtë dhe një dëshirë realizimi, i parapëlqenë të venë, të llargohen, si kanë bërë, te qëronjet e fundit, ata tetëqind emigrantë tue lënë shpresat te të qëndruarit të pamundshëm, tue lënë Horën. Veta të vetme çë u’ ngë guxoj më të i thërres ata, breza të rinj, ëj por të papërfunduam.

More ëj! I tyri kle një akt të lirë dhe vetjak -të përsiatur, të dëshpëruar-, te pamundësìa të gjejnë një tjetër zglidje të përshtatshme, vendimtare për jetesën e vet tek ai kontekst shoqëror dhe historik, çë për shekuj etërit i kanë bërë ballë.

Si jo! Ngë është se një zgjiohet dhe nis një ekzistencë nga fillimi. Nganjerì ndodhet, është çë më parë te realiteti, te dheu te bota e tij, tek historia e vogël dhe e madhe. Gjithqish vjen më parë se ai, vjen më parë se ne dhe jemi vendosur në një situatë çë na ngushton, na kufizon, na kushtëzon ekzistencën përherë dhe në çdo rast.

Ëj! Na duhet të lirohemi nga gjithë këto dré, tërbime, kushtëzime, kufij, mburrje, qërtime, këshilla dhe pikëpamje të të tjerëvet.

Liria absolute ngë është e mundëshme për vetën njerëzore. Liria jonë do të jetë përherë ngushtuar nga situata jonë dhe nga sa kemi klënë të zotë të mirrnim të mësonim, tue u ushtruar me protezat psikofizike të lirìsë. Te kjo zotësì shfaqet të klënit ynë vetjak në përputhje me situatën tënë konkrete, për sa kemi arritur të zotërojmë veten, sa të mënd të vendosim atë çë duam të bëjmë lirisht. Por çë ka çë vlen aq shumë se na realizon si veta dhe tek i njëjti qërò na emancipon edhe te kufijtë të situatavet tona konkrete ekzistenciale.

Nganjerì kërkon o ka një o më shumë vlera çë i mbushin jetën e tij me ndjenjë, nganjerì është ndryshe nga të tjerët dhe nga kjo ndodhje shpreh veten dhe gjen arsyet emocionale për të vepruarit të tij. Megjithatë, për sa rëndësì mënd të ketë, mendoj se mosgjë si dashuria më lejon më shumë të lidhem, këtù dhe nanì, me ndonjerì çë më mendon, më merr parasysh. Ekzistoj sepse ndonjerì më do.

Kjo pëlhurë përzëmërsìsh e bën më të lehtë llargimin emigrantit, një kthim të mundshëm, ruajtjen e përzëmërsìvet jo vetëm të të dashurvet tanë por edhè të atyre vendeve përherë të hjeruashme të skalitur te kujtesa.

Te kjo botë nomade (pa plëng e pa shpi) ngë janë më Tebanet, e njëi Tebë të rrethuar, çë do të dinë si ka të na vete të sosë. Ngë do të jetë më Penelopa, as Laerti dhe as vetë Uliksi ngë do të kthehet te shkëmbi i tij Itaka, çë ngë ë’ më qendra permanente i gravitetit të tij.

Paolo Borgia