25 aprile. Un giorno di festa e l'attesa che si realizzi la terna "Libertà Ugualianza Fraternità" di Paolo Borgia

                                                          Attualità di Antonio Gramsci

Nessuno più celebra il pensatore Antonio Gramsci. Forse perché ogni pensiero oggi vale poco nella piazza del mondo o forse per l’impropria etichetta di marxista. O forse, perché oggi con il predominio della prepotenza, che sfrutta la liquidità, il pensiero del “popolo” sfugge ad ogni controllo e perciò trionfa l’etichetta “populismo”. E forse molto di più perché è stato sotterrato il concetto di genuina egemonia, quella che non confida nell’automatica connessione tra partito e potere politico, da parte di una “casta” che non si cura affatto di “far fare ai propri membri ogni cosa in nome della sua visione del mondo”: sulla essenza della fratellanza, della fraternita.

Sì, “Gramsci stimava il cattolicesimo molto più di noi cattolici”. Il suo partito del suo libero pensare ne ebbe paura. Il Fascio, ostile al suo partito, grazie al “tribunale speciale” lo chiuse per 20 anni in galera, in altro continente, lontano dall’operaismo torinese, dall’indipendentismo della sua Sardegna e dal meridionalismo come saldatura tra contadini e operai - oggi aggiungerei gli impiegati -.

C’è chi sostiene che il Nostro, nato ad Ales – storpiatura sabauda di Abbes – il 22 gennaio 1891, sia l’autore degli ultimi quattro secoli più citato. “Il cervello di quest’uomo non deve più funzionare” era il pensiero che accompagnava l’ordine di carcerazione di Mussolini. Invece Nemesis la giusta ha fatto diventare le sue Lettere dal carcere e i suoi Quaderni patrimonio dell’umanità.

Il suo esser Gramsci, gli è stato fatto pagare caro con patimenti che ne fiaccarono il fisico ma non la mente. Del suo duro sacrificio personale restano le parole da essa sgorgate. All’intelligenza espressa, tutto questo aggiunge un valore umano imponderabile che ne fanno, insieme ai molti martiri della prima metà del Novecento, un esempio di coerenza da considerare con rispetto religioso. È chiaro, questa generosità non costituisce da sola una garanzia verace delle idee ma certo ne supporta la intelligenza dal particolare all’universale del pensiero che gli è riconosciuto anche da molti tra coloro che seguono altri orientamenti. Ma cosa ci può ancora dire questo ragazzo del ‘novantuno?

Oggi stiamo vivendo entro certe forme d’inciviltà diffuse nel teatro politico estero e domestico. Quella che era la prima taccia al marxismo è ora divenuta diffusa modalità, la prepotenza del più forte viene impunemente ostentata con spudoratezza: in quel pensiero si trattava del meccanico legame tra gli apparati dello Stato e gli interessi di classe, tramite il partito -cinghia di trasmissione-. Oltre a tale potere “duro”, però, c’è un “potere leggero” -J. S. Nye, A.M. Baggio, soft power-. Oggi si manipolano le diverse dinamiche in gioco tra i diversi soggetti in maniera diffusa grazie ai vari mezzi di comunicazione di nascosto e talora palesemente, mezzi facilmente a disposizione di tutti e solo trenta anni fa inesistenti.

Dell’originale pensiero di Gramsci oggi se ne fa un generale uso ed abuso -forse istintivamente-. Basti pensare a “l’applicazione che egli fa dell’idea di egemonia intesa come pedagogia” della società, per comprendere quanto ormai sia diventato importante nell’attuale contesto il rapporto pedagogico che pervade la vita nel suo insieme e non solo scolastico.

C’è insomma chi vedrebbe l’uomo, quale è, al centro del pensiero e chi ha sempre cercato di forgiare un “uomo nuovo”. Che non si tratta di una semplice dialettica ma di una vera e propria violenza psicologica, ce lo mostra l’esperienza giacobina o il martirio cambogiano da parte dei Khmer rossi e, su un piano più domestico, la ossessiva trombetta della campagna per “i consumi”.

Siamo grazie alle nuove tecnologia della comunicazione giunti a condizioni di possibilità per un passaggio epocale, forse alla estrema possibilità di salvare il pianeta. Dall’oggi che vede cinquecento persone arricchirsi e l’umanità -anche quella occidentale- che boccheggia ad una distribuzione della ricchezza -sharing economy, J. Rifkin-. Tale passaggio come possiamo giornalmente vedere è osteggiato attraverso infinite guerre distruttive ma, maldestramente nascoste, e attraverso il potere leggero dei mezzi di comunicazione di massa.

Paolo

                               Aktualitet i Antonio Gramshit

Mosnjerìkremton më mendimtarin Antonio Gramshi.Ndoshta,pseçdomendimsotvlenpak te pazari i botës o ndoshta për etiketën e pasakte marksiste. O ndoshta, pse sot me mbisundimin e prepotencës, çë shfrytezon lëngësinë, mendimi i “popullit, ik nga çdo kontroll dhe prandaj triumfon etiketa “popullizëm”. Dhe ndoshta më shumë pse u varros ndëlgimi hegjemonie të natyurshme, ajo çë ka besim te automatika lidhje ndër partia dhe pushteti politik, nga ana e “kastës” çë ngë kujdeset fare “për të ngalkuar pjesatarët e vet me çdo gjë në emër të njëi pamjeje të botës”: për thelbin e vëllazërisë, e vëllamërisë.

Ëj, “Gramshi çmojë katolicizmin më shumë se na katolikë. Partia e tij pati dre për të menduarut të tij. Fashi, armik i partisë së tij, në sajë të “gjykatës së posaçme”, e mbylli për 20 vjet në burg, te një tjetër kontinent, llargu nga lëvizjapunëtore tyrinase, nga lëvizja për pavarësinëe Sardenjës së tij e nga meridionalizmi si bashkëlidhje ndër fshatarë dhe punëtorë -sot, deja të shtojanëpunësit-.

Ka kush thotë se Yni, lerë në Ales -shtrëmbërim sabaud  të Abbes (Ujëra)- më 22 janar 1891,do të jetë autori i të sprasmvet katër shekuj më i cituar. “Trutë e këtij burri duhet të mos funksionojnë më”ish halli çë shoqërojë urdhrin burgimi të Musolinit. Përkundra Nemesise drejta bëri të ktheheshin të tijatLetra nga burgu dhe të tijat Fletore në qosmë të njerëzimit.

Të klënit të tij vetë, ia bërën t’e paguajë shtrenjtë me vuajtje çë i dobësuan kurmin por jo mendjen. Nga sakrifica vetjake e ashpër e tija qëndrojnë fjalët nga ajo mendjegufuar. Ndëlgimit të shprehur, gjithë kjo shton një vlerë njerëzore të panjohshme çë e bëjnë atë, bashkë me të shumëtit dëshmorë të të parës gjysmë të Nëntëqindit, një shembull parimësie të mirret parasysh me respekt fetar. Është qartë, kjo shpirtmadhësi ngë është vetë garanci e vërtetë e idevet por sikurisht mbeshtet ndëlgimin nga e veçanta ngjera tek e përgjithshmja e mendimit çë ia njohin shumë nga ata çë ndjekin tjerë drejtime.

Por çë mund të na thetë ende ky djalë i vitit‘nëntëdjetë e një?
Sot jem’e rrojmë brënda disa forma mungese qytetërimitë përhapura te teatri politik i huaj dhe shtëpiak. Ajo çë ish i pari nam marksizmitnani u bë mënyrë e përhapur, prepotenca e më të fortit tregohet pa u dënuar paturpësi: tek ai mendim bëhej fjalë për lidhjen mekanike ndër aparatet e Shtetit dhe interesat e klasës, nëpër partinë -rrip transmisioni-. Por përveç të këtillë pushteti të “fortë” ka një “pushtet i lehtë” -J. S. Nye, A.M. Baggio, soft power-. Sot përzihen dinamikat e ndryshme në loje ndër subjekteve të ndryshëm në mënyrë të përhapur në sajë të të ndryshmevet mjete komunikimi fshehtas dhe her’e herë haptas, me lehtësi në disposicion të gjithëve dhe çë vetëm tridhjetë vjet prapa ngë i kishim.

Të origjinalit mendim të Gramshit sot i bëhet njëpërdorim dhe shpërdorimtë përgjithshëm-ndoshta instinktivisht, vetvetiu-. Mjafton të mendojmë për “aplikimin çë ai bën e idesë së hegjemonisë së ndëlguar si pedagogji” e shoqërisë, për të ndëlguar sa u bë nanimë e rëndësishme te konteksti aktual lidhja pedagogjike çë mbush jetën në tërësinë e saj dhe jo vetëm shkollore.

Pra ka kush dejë të shihjë njeriun, si është, te qëndra e mendimit dhe kush ka përherë kërkuar të farkëtojë një “njeri të ri”. Se ngë bëhet fjalë për një dalektike të thjeshtë por për një të vërtetë  dhe të mirëfilltë dhunë psikologjike na e dëfton përvoja jakobine o martirizimi kamboxhian nga ana e Khmervet të kuq dhe, mbi një plan shtëpiak, trombeta  e ankthshme të fushatës për “konsumevet”.

Në sajë të teknologjivet të reja të komunikimit jemi arritur në kushte mundësie për një kalim epokal, ndoshta tek ekstrema mundësi të shpëtohet planeti. Nga dita e sotme çë sheh pesëqind veta çë qosen dhe njerëzimi -edhe ai përëndimor- çë gulshon ngjera njëi shpërndarje të qosmës-sharing economy, J. Rifkin-.

Ky kalim si mënd të shohim ditë për ditë kundërshtohet nëpër luftra të pasosme shkatërruese por, të fshehura ngathët, dhe nëpër pushtetin e lehtë të mjetevet masive komunikimi.

Paolo