Odisé e përjetshme? - Perenne Odissea? ... ... di Paolo Borgia

Gran voglia di vacanza!

Che sia perdita di speranza, perché 'del doman non v'è certezza'?

Aumenta del 20% il numero degli italiani che tornano alle ferie, 

trasferendo così risorse a quei due milioni di addetti al settore turistico-alberghiero, in crisi da molti anni.

E la Regina d'Ighilterra è viva e vegeta e, impavida vuol commemorare i morti.

Un mondo a colori per lei e un tragico bianco e nero da noi al Centro del Mondo.

Buona festa ferragostana della Nostra Signora Assunta.

Paolo Borgia

 Odisé e përjetshme?

I dyti llavinar uji i ri i Kanallit të Suezit, përuruar te ditët e shkuame, nanì bën të mundur kalimin e pandërprerë të anijevet te të dy drejtimet: kurse më parë mënd të shon/hej me qarkullim të njëanshëm, një herë njera anë një herë tjetra, tue pritur or’e orë te hyrjet, pikërisht si ndodhet për punimet në vazhdim glatë rrugëvet automobilistike. Kur kle bërë i pari kanall, u muartën me një vepër si ato e faraonëvet çë ndurisi dhjetë vjet, nga 1859 dhe 1869, në pushtet/mëshirë të elementevet ambientale në mes të çdo llojèje vështirësìsh. Sot i dyti kanall u bë krejt te më pak se një vit – në vend të tre vitevet të parashikuar – dhe e vërteta vështirësì kujt u desht bërë ballë klenë të vazhdueshmet orvatje sabotimi nga guerriljerë antiqeveritar, çë megjithatë ngë ia bërën të trëmbnin punëtorët.

Çë do të jetë ky kalim nga Jugperëndimi për Mesdheun, përfhshirë Dejtin e Zi, dhe për trevat çë  i dalin te ky dejt, e dimë mirë: ë’ shkurtorja për anijet çë mbartin rreth 60% të gjithë mallravet çë qarkullojnë te Bota. Kjo e bën pameta/përsërì protagonist dejtin e Odisèut, pas rënies së “dejtit të/onë” nisur me  zbulimin e Amerikës, kur Qendra e Botës u transferua glatë brigjevet veriore të Oqeanit Atlantik. Vetëm me prerjen e istmit çë lidh Afrikën me Azin Suezi bëhet udhëkryqi kryesor i planetit dhe Mesdhéu kthehet të jetë Qendra e Botës.

Rëndësìa e udhës mesdhetare rri/qëndron te fakti se pakëson për një të tretë ndurisjen e lundrimit nga Indìa ngjera te Atlantiku verior në krahasim me udhën rreth Afrikës. Kalimi i pandërprerë i anijevet përherë mbi të njëjtën udhë  ndihi, glatë afërsìvet të saj, të lerit të ofiçinave të vogla dhe të mesme për të përmbushur kërkesat ndreqjeje të avarìvet dhe të uzuravet të pashmangshme të anijevet, pa u dashur të ndërron/het itinerarari, pa u dashur të qëndron/het dhe me më pak shpenzime ndaj çmimevet të tjerë vende më veriore. Motoskafe venë nën bordit të anijes në kalim, afrohen, shklakojnë pjesën ndërrimi e urdhëruar o e zëvendësojnë me të prishurin dhe, si sosin punën, kthehen në sh(të)pì, ndërsa ‘kargu’ vazhdon udhëtimin i tij: ashtù në Egjipt, kështù në Greqì. Nga Athina ngjera te dejti ka si një folé milingonash plot me ofiçina të vogla ku ndërtohet gjithqish: ajo çë ngë ka në Sicilì, ku limane të gjerë të papërlyem dhe të shkretë me sllibën e tyre të japin përshtypjen të gjëndesh te skajet e Botës dhe jo te Qendra e saj.

Ajo çë do të thomi me shprehje të tilla ngë ë’ fryt i të lashtave besime mitologjike, lënë  trashëgim, por vërtetimi i së thjeshtës qartësì gjegrafike: nëse nxierim Australìnë dhe Atlantidën, katër  kontinente zënë pak më shumë se një gjymsë sfere tokesore dhe qendra e tyre, poli, përputhet pak o shumë me përrethin e ishullit të Ustikës. Shkuar 11.000 km llargu nga kjo zonë, gjithë përreth ndaj ishullit tirrenike gjëjmë buzën e “Oqeanit”, hemisferën e ujit

Qendra e Botës gëzon më të mirën klimë në absolut te Toka. Edhé kur kanë klënë variacione klimatike epokale, masa refugjatësh të dëshperuam o pushtues “barbar” kanë klënë tërhequr nga butësìa e kushtevet meteorologjike të favorshme për bujqësìnë meghithëse klima ish dhe qëndroi gjymsa i thatë, tue dëtyruar njeriun te një ekonomì themeluar mbi kulturën e ujit, si na ka mësuar i madhi materanë Pietro Laureano. Për të bërë një shembull mjafton – në mënyrë të papajtueshme me idénë e klimës të Niccolò-t Tommaseo – të mendojmë të stërmadhin ndryshim ndër qyteteve çë gjënden mbi 38° paralel verior: San-Francisko, Uashingtòn, Lisbonë, Horë(Palermo), Athinë, Teheran, Samarkandë, Pekin, Seul, Tokio.

Ka ca qërò te Qendra e Botës vete tue u rritur një paqëndrueshmërì të papërcaktuame fryt i ndërrimit klimatik dhe hegjemonik. Bëhet fjalë për çështje të vjetra të cilave ngë u desh të jipeshin zglidhje kompromisi te qëroi i duhur. Rriziku i pretendimeve egoistike ka dalë fitimtar mbi çdo propozim e arsyeshëm, por tue shklakuar kështù pasoja të zeza mbi milionë vetash të poshtëruame çë myken/muhasen tue pritur kot te kampe refugjatësh, pasi pat të lëjnë çdo çë kishin. O më lik, veta të vetme çë për të mbushur mungesat më elementare jetësore të tyre llargohen nga familjet e tyre dhe enden të pambrojtur si automat në kërkim të njëi vendi qetësìe.

Nanì shpresa i jipet njëi ndërrimi të shpejtë të gjithëve pushtetet të dukshëm o të fshehur, mbi të gjitha të atyre perëndimore, çë daçin të heqin dorë të paktën pjesërisht nga të tyret pretendime mbizotërimi eskluziv.

Pa këtë premisë ngë mënd të kryehen kushtet e njëi rivendosjeje paqeje, as mundësìa të marrim parasish Qendrën e Botës si sh(të)pì vëllazërore e përbashkët të të gjithëve banorët të krishterë, myslimanë, hebrénj dhe idhujtarë.

Perenne Odissea?

Il nuovo secondo alveo del Canale di Suez, inaugurato nei giorni scorsi, ora consente il transito continuato delle navi nei due sensi di marcia: mentre prima si doveva procedere a senso unico alternato, con snervanti attese di ore alle imboccature, proprio come succede durante i lavori in corso lungo le strade automobilistiche. Quando si realizzò il primo canale, si trattò di un opera faraonica durata dieci anni, tra il 1859 e il 1869, in balia degli elementi ambientali in mezzo a ogni genere di difficoltà. Oggi il secondo canale è stato realizzato interamente in meno di un anno – anziché nei tre previsti – e la vera difficoltà da affrontare sono stati i continui tentativi di sabotaggio da parte di guerriglieri antigovernativi, che non sono riusciti però ad intimidire i lavoratori.

Che cosa sia questo passaggio a Sud-Ovest per il Mediterraneo, Mar Nero compreso, e per le regioni che si vi affacciano, lo sappiamo bene: è la scorciatoia per le navi che trasportano il 60% circa di tutte le merci circolanti nel mondo. Questo rende di nuovo protagonista il mare di Odisseo, dopo la decadenza del “mare nostro” iniziata con la scoperta dell'America, quando il Centro del Mondo si trasferì con la ricchezza lungo le coste settentrionali dell'Oceano Atlantico. Solo con il taglio dell'istmo che lega l'Africa all'Asia Suez diventa il principale crocevia planetario e il Mediterraneo torna ad essere il Centro del Mondo.

L'importanza della rotta mediterranea consiste nel fatto che riduce di un terzo la durata della navigazione dall'India all'Atlantico settentrionale rispetto alla rotta circum-africana. Il continuo passaggio delle navi sempre sulla stessa rotta ha favorito lungo i suoi pressi anche la nascita di officine piccole e medie per soddisfare le esigenze di rimozione delle inevitabili avarie e usure delle navi, senza dovere modificare l'itinerario, senza doversi fermare e a minori costi rispetto alle quotazioni di altri paesi più settentrionali. Piccole imbarcazioni vanno sottobordo al natante in transito, si accostano, scaricano il pezzo ordinato o lo sostituiscono con quello rotto e, finito il lavoro, tornano a casa, mentre il cargo prosegue il suo viaggio: così in Egitto, così in Grecia.Tra Atene e il mare c'è un formicaio di piccole officine dove si fabbrica di tutto: quello che non c'è in Sicilia, dove ampi porti immacolati e deserti con il loro letargo danno la sensazione di trovarsi alla estremità del Mondo e non al suo Centro.

Ciò che s’intende con tali espressioni non è frutto di antiche credenze mitologiche tramandate ma il riscontro della semplice evidenza geografica: se togliamo Australia e Antartide, quattro continenti occupano un po' più di mezza sfera terrestre ed il loro centro, il polo, più o meno coincide con l'intorno dell'isola di Ustica. Ad una distanza di oltre 11.000 km da qui, tutto a giro rispetto all'isola tirrenica troviamo i bordi dell'“Oceano”, l'emisfero d'acqua.

Il Centro del Mondo gode del migliore clima in assoluto della Terra. Anche quando ci sono state le grandi variazioni climatiche epocali, masse di disperati profughi o “barbari” invasori sono state attratte dalla mitezza delle condizioni meteorologiche favorevoli alla agricoltura nonostante che il clima fosse e resta semi-arido, costringendo l'uomo ad una economia basata sulla cultura dell'acqua, come ci ha insegnato il grande materano Pietro Laureano. Per fare un esempio basti pensare – in modo discorde dalla idea del clima di Niccolò Tommaseo – alla enorme differenza tra città che si trovano sul 38° parallelo Nord: San Francisco, Washington, Lisbona, Hora (Palermo), Atene, Teheran, Samarcanda, Pechino, Seul, Tokio.

Da qualche tempo nel Centro del Mondo va crescendo un'instabile precarietà frutto delle mutazioni climatica ed egemonica. Si tratta di vecchie questioni a cui non si è voluto dare compromissorie soluzioni tempestive. L'azzardo di egoistiche pretese ha avuto la meglio su ogni ragionevole proposta, scaricando, però, in tal modo conseguenze nefaste su milioni di persone umiliate che ammuffiscono aspettando invano in squallidi campi profughi, dopo aver dovuto abbandonare ogni loro avere. O peggio, persone sole che per soddisfare i loro più elementari bisogni esistenziali si allontanano dalle loro famiglie e vagano inermi come automi alla ricerca di un posto di quiete.

Ora la speranza è affidata ad un rapido ravvedimento di tutti i potentati palesi o occulti, soprattutto di quelli occidentali, perché vogliano desistere almeno in parte dalle loro pretese di dominio esclusivo. Senza tale premessa non si possono realizzare le condizioni di un ripristino di pace, né la possibilità di considerare il Centro del Mondo fraterna casa comune di tutti i suoi abitanti cristiani, musulmani, ebrei e idolatri.